بسیاری از افراد هنگام استفاده از ضد آفتاب با مشکلی رایج روبه‌رو می‌شوند: جوش زدن پس از مصرف ضد آفتاب. این موضوع، مخصوصاً برای افرادی که پوست چرب یا مستعد آکنه دارند، آزاردهنده است. از سوی دیگر، ضد آفتاب یکی از ضروری‌ترین مراحل مراقبت از پوست است، چرا که از بروز لک، چین‌وچروک، آفتاب‌سوختگی و حتی سرطان پوست جلوگیری می‌کند. بنابراین، نمی‌توان به‌راحتی از مصرف آن چشم‌پوشی کرد. به همین دلیل شناخت دقیق علت جوش زدن با ضد آفتاب + راه حل آن ضروری است تا بتوان هم از پوست در برابر اشعه‌های مضر محافظت کرد و هم از مشکلات پوستی جلوگیری نمود. در ادامه به بررسی کامل دلایل این مشکل و ارائه راه‌کارهای علمی و کاربردی می‌پردازیم.
علت جوش زدن با استفاده از ضد آفتاب
وجود ترکیبات کومدوژنیک در ضد آفتاب
برخی از ضد آفتاب‌ها حاوی موادی هستند که باعث بسته شدن منافذ پوست می‌شوند. این مواد اصطلاحاً کومدوژنیک نام دارند، یعنی مستعد ایجاد کومدون (جوش‌های سرسیاه یا سرسفید) هستند. زمانی که منافذ بسته می‌شوند، چربی، سلول‌های مرده و باکتری‌ها در آن‌ها محبوس می‌شوند و این امر زمینه بروز آکنه را فراهم می‌کند. موادی مانند ایزوپروپیل میریستات، برخی از روغن‌های گیاهی غلیظ مثل روغن نارگیل، یا لانولین (مشتق پشمی) از جمله ترکیباتی هستند که در برخی ضد آفتاب‌ها یافت می‌شوند و می‌توانند باعث تحریک پوست و ایجاد جوش شوند، به‌ویژه در پوست‌های چرب یا مختلط.
واکنش پوست‌های چرب یا مستعد آکنه
نوع پوست در بروز جوش نقش بسیار مهمی دارد. افرادی که پوست چرب دارند، به‌طور طبیعی تولید سبوم (چربی طبیعی پوست) در آن‌ها بیشتر است. هنگامی که ضد آفتاب با فرمول سنگین یا نامناسب روی چنین پوستی قرار می‌گیرد، احتمال مسدود شدن منافذ و ایجاد التهاب افزایش می‌یابد. حتی اگر ضد آفتاب خاصیت غیر کومدوژنیک داشته باشد، ممکن است به دلیل واکنش بیش‌فعال پوست یا وجود باکتری‌های مولد آکنه، جوش ایجاد شود. در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن نیز به بعضی ترکیبات ضد آفتاب واکنش نشان داده و باعث ایجاد التهاب و جوش‌های قرمز یا چرکی می‌شود.
استفاده نادرست از ضد آفتاب
گاهی اوقات علت اصلی جوش زدن، نه فرمول خود محصول بلکه نحوه استفاده از آن است. اگر ضد آفتاب به میزان بیش از حد استفاده شود یا به‌درستی روی پوست پخش نشود، می‌تواند مانند یک لایه سنگین روی پوست بنشیند و منافذ را ببندد. از طرف دیگر، اگر ضد آفتاب در پایان روز به‌درستی پاک نشود و باقی بماند، به مرور زمان باعث تجمع آلودگی، چربی و رشد باکتری‌های مولد آکنه خواهد شد. همچنین استفاده هم‌زمان از چند محصول سنگین (مانند مرطوب‌کننده، ضد آفتاب، کرم‌پودر و…) بدون فاصله زمانی یا جذب کامل هرکدام، می‌تواند فشار زیادی بر پوست وارد کند.
ناسازگاری نوع ضد آفتاب با نوع پوست
هر ضد آفتابی برای همه نوع پوست مناسب نیست. برای مثال، ضد آفتاب‌هایی که پایه کرمی دارند، معمولاً چرب‌تر هستند و برای پوست‌های خشک مناسب‌ترند. در مقابل، اگر چنین محصولی روی پوست چرب یا مختلط استفاده شود، به‌راحتی می‌تواند منافذ را مسدود کرده و زمینه جوش را فراهم کند. همچنین برخی ضد آفتاب‌ها دارای فیلترهای شیمیایی هستند که ممکن است با پوست حساس سازگار نباشند و باعث تحریک یا بروز التهاب شوند. بنابراین، انتخاب ضد آفتاب بدون در نظر گرفتن نوع پوست می‌تواند منجر به بروز مشکلات پوستی از جمله جوش شود.
دو محصول بی نظیر برای پوست جوشدار👇
برای مشاهده محصول کلیک کنید 👇
برای مشاهده محصول کلیک کنید 👇
مواد حساسیت‌زا یا تحریک‌کننده
برخی از مواد موجود در ضد آفتاب مانند اسانس‌های معطر (Fragrance)، الکل، نگهدارنده‌های شیمیایی مثل پارابن‌ها، یا حتی برخی فیلترهای شیمیایی UV می‌توانند پوست‌های حساس را تحریک کرده و باعث التهاب، سوزش یا جوش شوند. این واکنش‌ها گاهی بلافاصله پس از استفاده و گاهی نیز پس از چند روز بروز پیدا می‌کنند. همچنین برخی افراد ممکن است به یکی از ترکیبات خاص داخل ضد آفتاب حساسیت داشته باشند، حتی اگر محصول برای اکثر افراد ایمن باشد.
راه‌حل‌های جلوگیری از جوش زدن با ضد آفتاب
انتخاب ضد آفتاب متناسب با نوع پوست
اولین و مهم‌ترین گام برای پیشگیری از جوش زدن، شناخت نوع پوست و انتخاب ضد آفتاب متناسب با آن است. پوست‌های چرب و مستعد آکنه باید از ضد آفتاب‌هایی استفاده کنند که سبک، فاقد چربی (Oil-Free) و غیر کومدوژنیک باشند. این نوع ضد آفتاب‌ها معمولاً بافت ژلی یا مایع دارند و به‌راحتی جذب پوست می‌شوند. پوست‌های خشک بهتر است از ضد آفتاب‌هایی با پایه کرم یا لوسیون استفاده کنند که دارای خاصیت مرطوب‌کنندگی نیز باشند. برای پوست‌های حساس، ضد آفتاب‌های مینرال (فیزیکی) با ترکیباتی مانند زینک اکساید یا تیتانیوم دی‌اکساید گزینه‌ای بسیار ایمن‌تر هستند، زیرا احتمال تحریک کمتری دارند.
مطالعه ترکیبات و برچسب محصول
همیشه پیش از خرید ضد آفتاب، به برچسب محصول و ترکیبات آن توجه کنید. اگر پوست حساسی دارید یا مستعد جوش هستید، محصولاتی را انتخاب کنید که روی آن‌ها عباراتی مانند non-comedogenic (غیرجوش‌زا)، oil-free (فاقد چربی)، fragrance-free (بدون عطر) یا dermatologist-tested (تست‌شده توسط متخصص پوست) درج شده باشد. این مشخصات نشان می‌دهد که محصول احتمال کمتری برای بروز جوش دارد. همچنین بهتر است از ضد آفتاب‌هایی با SPF متوسط (30 تا 50) استفاده کنید که فیلترهای سبک‌تری دارند.
پاکسازی صحیح پوست در پایان روز
یکی از مهم‌ترین گام‌های جلوگیری از جوش، پاکسازی کامل پوست از ضد آفتاب در پایان روز است. ضد آفتاب‌ها معمولاً فرمولاسیون ماندگاری دارند و تنها با آب و شوینده‌های ساده پاک نمی‌شوند. استفاده از روش پاکسازی دو مرحله‌ای توصیه می‌شود: ابتدا با یک روغن پاک‌کننده یا بالم آرایشی، ضد آفتاب را حل کرده و سپس با یک شوینده ملایم پوست را شست‌وشو دهید. این روش باعث می‌شود منافذ باز بمانند و باکتری‌ها و آلودگی‌ها از سطح پوست پاک شوند.
دو ضد آفتاب عالی برای پوست مستعد جوش👇
پرهیز از استفاده هم‌زمان چند محصول سنگین
برای جلوگیری از فشار بیش‌ازحد روی پوست، بهتر است از محصولات چندکاره استفاده شود یا بین استفاده از محصولات مختلف فاصله زمانی مناسبی لحاظ شود. به عنوان مثال، اگر مرطوب‌کننده‌ای با SPF دارید، شاید دیگر نیازی به ضد آفتاب مجزا نباشد. همچنین استفاده از بی‌بی کرم‌هایی که خاصیت ضد آفتاب دارند، می‌تواند انتخابی مناسب باشد. در مجموع، سبک‌سازی روتین مراقبت از پوست می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش جوش‌ها داشته باشد.
تست حساسیت قبل از مصرف کامل محصول
برای پیشگیری از بروز حساسیت یا واکنش ناگهانی، بهتر است هر ضد آفتاب جدید را ابتدا روی بخش کوچکی از پوست (مثل پشت گوش یا زیر فک) امتحان کنید و 24 تا 48 ساعت صبر کنید. اگر پوست شما واکنشی نشان نداد (قرمزی، سوزش یا جوش)، آنگاه می‌توانید آن را روی کل صورت استفاده کنید. این اقدام ساده می‌تواند از بسیاری از مشکلات پوستی بعدی جلوگیری کند.
سخن پایانی
جوش زدن با ضد آفتاب مشکلی رایج اما قابل پیشگیری است. همان‌طور که در مقاله «علت جوش زدن با ضد آفتاب + راه حل آن» بررسی کردیم، عواملی مانند ترکیبات کومدوژنیک، نوع پوست، نحوه استفاده نادرست، انتخاب ناآگاهانه محصول و وجود مواد حساسیت‌زا می‌توانند باعث بروز آکنه شوند. با رعایت اصول ساده‌ای مانند انتخاب محصول مناسب، پاکسازی صحیح، پرهیز از ترکیب محصولات سنگین و درمان به‌موقع جوش‌ها، می‌توان بدون نگرانی از ضد آفتاب استفاده کرد و از فواید آن برای سلامت و زیبایی پوست بهره‌مند شد. مراقبت هوشمندانه از پوست، یعنی انتخاب درست در کنار آگاهی کامل از واکنش‌های بدن خود.